Aangebracht door IPS op do 01 mei 2014
Met de grote sportevenementen die op de agenda staan in Brazilië, zoals het WK Voetbal, neemt ook het risico op slavenarbeid toe in de steden. Problematiek die voorheen vooral op het Braziliaanse platteland speelde.
De droom van een goede baan brengt veel Braziliaanse plattelandsbewoners uit de armste regio's – en uit buurlanden – naar de stad. Daar willen ze hun geluk beproeven. Maar soms mondt zo'n droom uit in een nachtmerrie. Slavenarbeid is in Brazilië vooral een plattelandsverschijnsel. Het komt nog voor op veeboerderijen, suikerrietplantages en bij houtskoolbedrijven in afgelegen gebieden. Maar sinds kort komt slavenarbeid ook steeds vaker voor in de textiel- en kledingindustrie. Dat het fenomeen is overgewaaid naar de stad, maakt het moeilijk te bestrijden, zeggen experts.
Dwangarbeid
Cicero Guedes werkte tientallen jaren in slavernijachtige omstandigheden. Net als duizenden andere plattelandsarbeiders in Brazilië die het land rondreizen op zoek naar werk, werd hij slachtoffer van dwangarbeid. "Ik werkte vaak terwijl ik honger had en geen eten kreeg", zei hij, voor zijn dood in januari van dit jaar, tijdens een bijeenkomst van de Beweging van Landloze Boeren (MST). "Niemand kan een hele dag werken zonder iets te eten. Mijn lunch bestond uit het zuigen op suikerriet. Ik heb gewerkt op plantages, in suikerfabrieken en andere fabrieken en kreeg daarvoor bijna niets betaald."
Guedes is geboren in de staat Alagoas in het verarmde noordoosten van Brazilië. Op zijn achtste begon hij al met werken. Naar school is hij nooit geweest. "Ik werkt en werkte, maar nooit kwam er verbetering in mijn situatie", zei hij. "Slavernij is de waardigheid van mensen niet respecteren en ze vernederen."
In 2002 slaagde Guedes erin zich, via een landbouwhervormingsprogramma van de overheid, met zijn vrouw en drie kinderen te vestigen op een klein stukje grond in het noorden van de staat Rio de Janeiro. Maar op 25 januari 2013 werd hij op 58-jarige leeftijd doodgeschoten. Dit gebeurde bij een suikerfabriek in de gemeente Campos dos Goytacazes in de staat Rio de Janeiro, waar hij namens de MST een bezetting organiseerde van zeven suikerplantages.
Erkenning
Brazilië erkende bijna twintig jaar geleden dat slavenarbeid bestaat in het land. Officieel kreeg het het label "slavernijachtige arbeid", omdat de slavernij in 1888 werd afgeschaft. Dubieuze wervingspraktijken zijn wijdverbreid in Brazilië. Mensen komen daardoor vaak in situaties waarin ze schulden opbouwen en vervolgens gedwongen worden die met arbeid af te betalen.
"Dat probleem is nog lang niet opgelost. En het speelt niet alleen in Brazilië, dat een grote stap gezet heeft door het te erkennen. Er zijn landen die het ontkennen en geen maatregelen nemen om het te bestrijden", zegt Luiz Machado, nationaal coördinator van het Speciale Actieprogramma tegen Dwangarbeid van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO).
Door de ILO-Conventie Dwangarbeid te ratificeren in 1957, heeft Brazilië beloofd de praktijk uit te roeien en zich in te zetten voor fatsoenlijk werk. Maar pas in 1995 werd een systeem in het leven geroepen om slavernij te bestrijden. Volgens het ministerie van Arbeid zijn tussen 1995 en 2012 meer dan 44.000 mensen gered uit slavernijachtige omstandigheden. De slachtoffers ontvingen gezamenlijk in totaal 35 miljoen euro compensatie. Volgens het ministerie zijn er sinds 2010 zo'n 2.600 arbeiders gered.
WK voetbal
Machado zegt dat de Verenigde Naties zich zorgen maken over een sterke toename van slavenarbeid in de aanloop naar het WK voetbal dat op 12 juli begint in Brazilië, en de Olympische Spelen die in 2016 eveneens in het land gehouden worden. "Deze grote evenementen trekken voor de bouw van stadions immigranten en arbeiders uit het hele land aan. Grote infrastructuurwerken hebben ook sociale gevolgen, als het gaat om seksuele uitbuiting en zelfs kinderarbeid. We zijn alert en hebben overeenkomsten gesloten met de regering en private sector om fatsoenlijk werk te stimuleren en garanderen", zegt hij.
Ook dit jaar zijn er al een aantal reddingsoperaties uitgevoerd door het inspectieteam van het ministerie van Arbeid. Op 4 april bevrijdde het team elf bemanningsleden die onder slaverijachtige omstandigheden werkten op de MSC Magnifica, een Italiaans cruiseschip in de haven van Salvador de Bahía in het noordoosten van Brazilië. Volgens de autoriteiten moesten de bemanningsleden zestien uur per dag werken en hadden ze te maken met misbruik, intimidatie en frauduleuze urenregistratie. Sommige bemanningsleden werden ook seksueel lastig gevallen.
De MSC Magnifica is van het Italiaanse bedrijf MSC Crociere, een van de grootste cruise-operators ter wereld.
Zara
Op 20 april wees een Braziliaanse rechtbank een beroep van Zara, een internationale kledingketen van het Spaanse Inditix, af. De zaak ging om de slavernij-achtige omstandigheden waaronder vijftien arbeiders moesten werken in Brazilië. De situatie werd in 2011 ontdekt in een fabriek die kleding produceert voor Zara. Het bedrijf stelt niet op de hoogte te zijn geweest van de onregelmatigheden in de fabriek, een van de vijftig toeleveranciers waar het zaken mee doet in Brazilië. Maar de rechter achtte Zara direct verantwoordelijk voor het misbruik en eiste vermelding van Zara op een zwarte lijst van bedrijven die zich inlaten met uitbuiting.
Op 17 maart werden zeventien Peruaanse textielarbeiders bevrijd uit een sweatshop in Sao Paulo in Brazilië. Ze werkten meer dan veertien uur per dag, zeven dagen per week en werden in de gaten gehouden met camera's. Hun identiteitspapieren waren ingenomen door de eigenaar van het bedrijf. De arbeiders, in de leeftijd van 18 tot 30, verdienden 0,74 euro per kledingstuk dat in de winkel werd verkocht voor 32,50.
Volgens Machado van de ILO is er een nieuwe trend waarbij vooral buitenlandse werknemers worden uitgebuit. "Er zijn hier veel Bolivianen, Paraguayanen, Peruanen, en sinds kort ook Haïtianen. Zij hopen hier een beter leven te vinden. Veel van hen komen zonder papieren het land binnen en zijn bang uitgezet te worden."
Die angst leidt tot zwijgen onder de immigranten. Ze durven geen klacht in te dienen tegen hun werkgever, omdat dat een onderzoek in gang zet.
http://www.11.be/vacatures/artikel/deta ... tad,115448