Voor Nederlanders vast een leerzaam en ook nuttig boek. Want inderdaad, deze koloniale geschiedenis werd bij mij op de middelbare school overgeslagen. Ik wist tot ik met Brazilie in aanraking kwam en een bezoek bracht aan Recife met een piepklein museum in een fort niet eens dat die Maurits van het Mauritshuis niet degene was die van zijn paard lazerde bij de slag om Nieuwpoort (ik schud wat non-kennis uit de mouw).
Er hing een schilderijtje van Slot Dillenburg, het geboortehuis van Willem natuurlijk, maar ook van deze achterneef. Mauritius, zoals hij hier wordt genoemd, was en is nog steeds bekend. En zeker niet berucht, want hij deed het goed. Er zijn Brazilianen die beweren dat ze beter af waren geweest als de Hollanders waren gebleven,
Wat ik misschien mis, is dat Nederlands-Brazilie, of Nieuw-Holland eigenlijk, grotendeels een economische onderneming was. En dan nog van de WIC, niet van de staat (voorzover die toen bestond). Tamelijk profijtelijk in het begin, men had wat handelsposten in West-Afrika bemachtigd (van de Portugezen of Spanjaarden denk ik) en daar moesten goederen uit Nederland heen. Dan staken ze over naar Brazilie met slaven, en vervolgens op de terugweg naar Nederland ging suiker en brasilhout (perneambuco hout) mee. Logisch dus, dat ook de krant en best enthousiast over was.
Het was natuurlijk wel pesterij op de Spanjolen. Maar het ging niet echt om het land. Daarom hebben ze niet geprobeerd hun taal en hun godsdienst op te dringen, wat de Portugezen dus WEL deden.
Ik heb ook gelezen, dat Maurits wat te hebberig werd. Hij hoorde over El Dorado, het met goud beladen mytische land, en dat wilde hij wel hebben. Dus hij stelde de WIC voor om met een flink leger naar het zuiden te trekken, tot aan Buenos Aires aan toe ongeveer. Maar de heeren 17 zagen niets in zo´n onzekere onderneming.
Die WIC ging bezuinigen op Brazilie, want de suikeroogsten vielen steed tegen en Maurits gooide (in hun ogen) geld over de balk met wetenschappelijk werk, de dierentuin ed. Maurits werd teruggeroepen, het legertje verkleind. En dat betekende inderdaad, dat de Portugezen flink wat verloren gebied terugveroverden.
Maar over het einde bestaat minder overeenstemming dan hier gesuggereerd. Het lijkt bepaald niet zo dat de Portugezen de Hollanders in zee hebben gedreven. Ze kochten het af, heb ik begrepen, niet alleen met een flinke som geld maar ook met een aandeel in de Portugese zoutmijnen en een monopolie op de handel met pernambuco hout. Die overeenkomst heeft de WIC van Zeeland niet ondertekend, dus officieel kunnen die nog steeds aanspraak maken op Recife en omgeving